Festa gastronómica

Unha festa gastronómica é un evento celebrado co gallo de exaltar un determinado produto ou grupo de produtos alimenticios. Algunhas delas están declaradas Festas de interese turístico de Galicia ou de Interese turístico nacional.

As festas gastronómicas foron fomentadas co réxime franquista tras pasaren os efectos de racionamento da guerra civil española, e mesmo se declararon algunhas de interese turístico nacional (a festa do pemento da Arnoia ou a festa do polbo do Carballiño). A Xunta de Galicia seguiu con esta política e popularizáronse festas coma a festa do cocido de Lalín.

Festas gastronómicas de Galicia

Artigo principal: Festas gastronómicas de Galicia.

Primeiro trimestre

Festa do queixo de Arzúa.

As festas gastronómicas que se celebran en xaneiro, febreiro e marzo están relacionados con produtos que se comen no inverno, algúns relacionados coa matanza do porco (botelo, chourizo, androlla, cocido...), ou con produtos agrícolas desta época (grelo). Tamén hai celebracións relacionadas co Entroido.

Data	Festa	Produto	Lugar
Terceiro domingo de xaneiro	Festa do botelo do Barco de Valdeorras	Botelo	O Barco de Valdeorras
Terceiro domingo de xaneiro	Festa do berberecho de Foz	Berberecho	Foz
Cuarto domingo de xaneiro	Festa do codillo na Rúa	Codillo	A Rúa
4 de febreiro	Festa do chourizo de Vila de Cruces	Chourizo	Vila de Cruces
Domingo anterior ó entroido	Festa do cocido de Lalín	Cocido de Lalín	Lalín
Domingo anterior ó entroido	Festa do butelo da Fonsagrada	Butelo	A Fonsagrada
Terceiro domingo de febreiro	Festa do cocido de porco celta da comarca de Sarria	Cocido de porco celta	Comarca de Sarria
Domingo de entroido	Festa da androlla ou botelo de Viana do Bolo	Androlla ou botelo	Viana do Bolo
Domingo de entroido	Festa do grelo das Pontes de García Rodríguez	Grelo	As Pontes de García Rodríguez
Domingo de entroido	Festa da androlla de Navia de Suarna	Androlla	Navia de Suarna
Febreiro (variable)	Festa do queixo de Antas de Ulla	Queixo de tetilla	Antas de Ulla
Febreiro (variable)	Festa do lacón de Cuntis	Lacón con grelos	Cuntis
Domingo da piñata	Festa da filloa de Lestedo	Filloa	Lestedo (Boqueixón)
Primeiro domingo de marzo	Festa do queixo de Arzúa	Queixo de Arzúa-Ulloa	Arzúa
Segunda fin de semana de marzo	Feira do viño de Chantada	Viño de Chantada	Chantada
Terceiro domingo de marzo	Festa do ourizo de Cervo	Ourizo de mar	Cervo
Terceiro domingo de marzo	Festa do queixo e o pan de Ousá de Friol	Queixo de tetilla e pan de Ousá	Friol
Último domingo de marzo	Festa do caldo de Mourente	Caldo galego	Mourente (Pontevedra)
Marzo (variable)	Festa da orella de Sales	Orella de porco	San Fins de Sales (Vedra)

Segundo trimestre

Festa do viño tinto do Salnés.

Cartel da XV Festa da troita da Pontenova, 1992.

Coa chegada da primavera celébranse festas relacionadas co viño e o augardente, así como de peixes de río (lamprea, salmón e troita) e froitas (cereixa).

Data	Festa	Produto	Lugar
Marzo ou maio (variable)	Festa da augardente da Ulla	Augardente	San Mamede de Ribadulla (Vedra)
Marzo ou abril (variable)	Festa do viño de Amandi	Viño de Amandi	Pantón, Quiroga e Sober
Marzo ou abril (variable)	Festa da carne ao caldeiro de Piñeiro	Carne ao caldeiro	Piñeiro (Silleda)
Segunda fin de semana de marzo .	Feira do viño de Chantada	Viño da Ribeira Sacra	Chantada
Primeira semana de abril	Festa do queixo de San Simón da Costa	Queixo de San Simón da Costa	Vilalba
Primeira fin de semana de abril	Festa do millo corvo de Bueu	Millo corvo	Meiro (Bueu)
Segundo domingo de abril	Festa do viño da Ulla	Viño	San Miguel de Sarandón (Vedra)
Abril	Feira da carne ó caldeiro e produtos locais de Castro	Carne ao caldeiro	Castro (Carballedo)
Terceiro domingo de abril	Festa do queixo cebreiro en Pedrafita do Cebreiro	Queixo cebreiro	Pedrafita do Cebreiro
Último sábado de abril	Festa do cogomelo de Ordes	Cogomelo	Ordes
De finais de abril a comezos de maio	Festa do viño de Ribeiro	Viño do Ribeiro	Ribadavia
Durante o mes de abril (variable)	Festa da lamprea de Arbo	Lamprea	Arbo
Véspera de San Lázaro	Festa da lamprea de Pontecesures	Lamprea	Pontecesures
Semana Santa	Feira do viño do Rosal	Viño do Rosal	O Rosal
Sábado Santo	Festa da empanada de lamprea de Padrón	Empanada de lamprea	Padrón
Domingo de Pascua	Festa da rosquilla de Abades	Rosquilla	Abades (Silleda)
Domingo de Pascua	Festa da ostra de Arcade	Ostra	Arcade (Soutomaior)
Domingo de Pascua	Festa da augardente de Portomarín	Augardente	Portomarín
Domingo de Pascua	Festa do meixón de Tui	Meixón	Tui
1 de maio	Festa da filloa de Muimenta	Filloa	Muimenta (Cospeito)
1 de maio	Festa da troita da Pontenova	Troita	A Pontenova
Primeiro domingo de maio	Festa da troita de Oroso	Troita	Oroso
Maio	Mostra de aceite de Quiroga	Aceite	Quiroga
Segundo domingo de maio	Festa do choco de Redondela	Choco	Redondela
Segundo domingo de maio	Festa da troita de Sigüeiro	Troita	Sigüeiro
Segundo domingo de maio	Festa do pan de Carral	Pan	Carral
Terceiro domingo de maio	Festa do salmón da Estrada	Salmón	A Estrada
Terceiro domingo de maio	Festa do melindre de Melide	Melindre e Rico	Melide
Último domingo de maio	Festa do galo de curral de Vila de Cruces	Galo de curral	Vila de Cruces
Último domingo de maio	Festa da troita de Ponte Caldelas	Troita	Ponte Caldelas
Última fin de semana de maio	Mostra do viño de Vilaboa	Troita	Santa Cristina de Cobres (Vilaboa)
Último domingo de maio	Festa do chicharrón de Feáns	Troita	Feáns (Elviña, A Coruña)
Primeira fin de semana de xuño	Festa do viño tinto do Salnés	Viño tinto do Salnés	Barrantes (Ribadumia)
Segunda fin de semana de xuño	Festa da cereixa de Beade	Cereixa	Beade (Vigo)
Segunda fin de semana de xuño	Festa do requeixo de Corredoira	Requeixo	Corredoira (Cerdedo-Cotobade)
Último sábado de xuño	Festa do roscón de xema da Guarda	Roscón de xema	A Guarda

Terceiro trimestre

Festa da empanada da Bandeira.

As celebracións adoitan concentrarse nos meses intermedios do ano debido a que no hemisferio norte é verán. De feito, as persoas emigradas en América do Sur que buscan recuperar os seus costumes realízanas contra fin de ano. En realidade non se trata de xuntarse para comer, senón de comer para xuntarse. Na actualidade, coa crecente urbanización de Galicia, as festas gastronómicas non son máis ca unha substitución (ás veces un remedo mal logrado) das romarías que levan xuntando ás parroquias veciñas durante séculos. Xa nas cantigas de amigo da época medieval aparecían as xuntanzas nun subxénero específico: a cantiga de romaría. Esta tradición está tan enraizada na sociedade galega que mesmo no proceso de aculturación actual vive un grande esplendor.

Data	Festa	Produto	Lugar
Primeiro sábado de xullo	Festa do percebe de Roncudo	Percebe	Corme (Ponteceso)
Primeiro domingo de xullo	Festa da rosquilla de Gondomar	Rosquilla	Gondomar
Primeiro domingo de xullo	Festa do pan de Cea	Pan de Cea	San Cristovo de Cea
Primeiro domingo de xullo	Festa do cochiño de Cerceda	Leitón ao espeto	Cerceda
Primeiro domingo de xullo	Festa dos callos da Laracha	Callos	A Laracha
Primeiro domingo de xullo	Festa da cereixa de Paiosaco	Cereixa	Paiosaco (Lestón, A Laracha)
Primeira fin de semana de xullo	Festa da langosta da Guarda	Langosta	A Guarda
Segunda semana de xullo	Festa da faguía de Carnés	Callos	Carnés (Vimianzo)
Segundo sábado de xullo	Festa do polbo de Mugardos	Polbo	Mugardos
Segunda fin de semana de xullo	Festa do viño de Valdeorras	Viño de Valdeorras	O Barco de Valdeorras
Segunda fin de semana de xullo	Festa da vieira de Cambados	Vieira	Cambados
9 de xullo (San Cristovo)	Festa dos callos de Carnés	Callos	Carnés (Vimianzo)
Domingo máis próximo ó 11 de xullo	Festa dos callos do Mosteiro	Callos	O Mosteiro (Meis)
Mediados de xullo	Festa do lacón de Silleda	Lacón	Silleda
Terceira fin de semana de xullo	Festa da merluza do pincho de Celeiro	Merluza	Celeiro (Viveiro)
19 de xullo	Festa da paella de Cortegada	Paella	Cortegada (Silleda)
25 de xullo (Santiago Apóstolo)	Festa da xouba de Rianxo	Xouba	Rianxo
25 de xullo (Santiago Apóstolo)	Festa do churrasco de Covelo	Churrasco	Covelo
Última fin de semana de xullo	Festa do percebe de Cedeira	Percebe	Cedeira
Última fin de semana de xullo	Festa do percebe de Aguiño	Percebe	Aguiño (Ribeira)
Último domingo de xullo	Festa do carneiro ó espeto	Carneiro ó espeto	Moraña
Último domingo de xullo	Festa da bica de Manzaneda	Bica	A Pobra de Trives
Primeiro venres de agosto	Romaría da tortilla de Laro	Tortilla de patacas	Laro (Silleda)
Primeiro sábado de agosto	Festa do pemento de Herbón	Pemento de Padrón	Herbón (Padrón)
Primeiro sábado de agosto	Festa do percebe de Rinlo	Percebe	Rinlo (Ribadeo)
Primeiro sábado de agosto	Feira do bonito de Burela	Bonito	Burela
Primeiro domingo de agosto	Festa do albariño	Viño albariño	Cambados
Primeiro domingo de agosto	Festa da navalla de Fisterra	Navalla	Fisterra
Primeiro domingo de agosto	Festa do mexillón de Vilanova de Arousa	Mexillón e berberecho	Vilanova de Arousa
Primeira fin de semana de agosto	Festa do pemento da Arnoia	Pemento da Arnoia	A Arnoia
Primeira fin de semana de agosto	Festa do pemento de Oímbra	Pemento de Oímbra	Oímbra
Primeira fin de semana de agosto	Festa do galo piñeiro e mostra cabalar do Pino	Galo piñeiro	O Pino
Primeira fin de semana de agosto	Mexilloada de Lorbé	Mexillón	Lorbé (Dexo, Oleiros)
Primeira fin de semana de agosto	Festa da cebola chata de Miño	Cebola chata	Miño
Segunda fin de semana de agosto	Festa do viño de Monterrei	Viño de Monterrei	Monterrei
Segundo domingo de agosto	Festa do polbo do Carballiño	Polbo	O Carballiño
15 de agosto	Festa do xamón da Cañiza	Xamón	A Cañiza
Segunda quincena de agosto	Festa da ameixa do Carril	Ameixa	O Carril (Vilagarcía de Arousa)
Terceiro sábado de agosto	Festa da empanada da Bandeira	Empanada	A Bandeira (Manduas, Silleda)
Terceiro sábado de agosto	Festa do berberecho de Baldaio	Berberecho	Baldaio (Lema, Carballo)
Terceiro domingo de agosto	Festa da empanada de Allariz	Empanada	Allariz
Terceiro domingo de agosto	Festa da augardente do Condado	Augardente	Sela (Arbo)
Terceiro domingo de agosto	Festa da ameixa de Campelo	Ameixa	Campelo (Poio)
Agosto	Festa do xurelo de Chaín	Xurelo	Chaín (Gondomar)
Sábado despois do 16 de agosto	Festa da queimada de Cervo	Queimada	Cervo
18 de agosto	Festa da sardiña de Sada	Sardiña	Sada
Cuarta fin de semana de agosto	Festa do polbo de Palmeira	Polbo	Palmeira (Ribeira)
Último domingo de agosto	Festa do requeixo da Capela	Requeixo	A Capela
Último domingo de agosto	Festa do porquiño á brasa de Amil	Porco á brasa	Amil (Moraña)
Último domingo de agosto	Festa do pan de millo de Cabral	Pan de millo	Cabral (Vigo)
Último domingo de agosto	Festa do requeixo da Capela	Requeixo	A Capela
Último domingo de agosto	Festa da empanada de Noia	Empanada	Noia
Último domingo de agosto	Festa do viño do Condado	Viño do Condado	Salvaterra de Miño
Primeira fin de semana de setembro	Festa do pan de Neda	Pan de Neda	Neda
Primeira fin de semana de setembro	Festa do polbo de Bueu	Polbo	Bueu
Primeira fin de semana de setembro	Festa da empanada de Carral	Empanada	Carral
Primeiro sábado de setembro	Festa da filloa de Valongo	Filloa	Valongo (Cerdedo-Cotobade)
Primeiro domingo de setembro	Festa do caracol da Graña do Umia	Caracol	A Graña de Umia (Quintillán, Forcarei)
Terceiro domingo de setembro	Festa da pataca de Coristanco	Pataca	Coristanco
Terceira fin de semana de setembro	Mostra de viños e produtos das Mariñas de Betanzos	Viño de Betanzos	Betanzos
Último domingo de setembro	Festa da anguía de Valga	Anguía	Valga
Finais de setembro	Festa do chourizo ao viño de Ponte	Chourizo ao viño	Ponte (Silleda)

Cuarto trimestre

Os alimentos exaltados van facéndose cada vez de dixestión máis pesada a medida que vai chegando o inverno: cocido, capón, androia, chourizo... Isto débese ás esixencias alimentarias do clima, que piden unha comida máis enerxética.

Asemade tamén van aparecendo nestes meses produtos de tempada, que aparecen especialmente nesta época: queimada (tras a vendima), cogomelos, castañas (co conseguinte magosto) etc, loxicamente coincidindo coa etapa anual de máxima produción.

Data	Festa	Produto	Lugar
Segunda semana de outubro	Festa do marisco do Grove	Marisco	O Grove
Outubro	Festa da castaña de Breixa	Castaña	Breixa (Silleda)
Primeiro domingo de outubro	Festa da fabada da Laracha	Fabada	A Laracha
Domingo anterior ao 9 de outubro	Festa da faba de Lourenzá	Faba de Lourenzá	Lourenzá
Segundo domingo de outubro	Festa do caracol de Santa María de Sacos	Caracol	Sacos (Cerdedo-Cotobade)
Primeira quincena de outubro	Festa da tortilla de Betanzos	Tortilla de Betanzos	Betanzos
Último domingo de outubro	Festa da vieira de Bueu	Vieira	Bueu
Outubro ou novembro	Festa do cogomelo de Soutelo de Montes	Cogomelo	Soutelo de Montes
1 de novembro	Festa do cogomelo das Pontes de García Rodríguez	Cogomelo	As Pontes de García Rodríguez
Primeiro domingo de novembro	Feira do mel de Oleiros	Mel	Oleiros
Primeiro domingo de novembro	Festa da castaña e o cogomelo de Riós	Castaña e cogomelo	Riós
Primeira quincena de novembro	Festa da castaña de Seoane do Courel	Magosto	Seoane do Courel (Folgoso do Courel)
11 de novembro	Festa da castaña asada de Ourense	Castañas asadas (magosto)	Ourense
Penúltimo domingo de novembro	Festa do cabazo de Cabral	Cabazo	Cabral (Vigo)
Fin de semana previa á Noiteboa	Feira do galo de Arteixo	Galo	Arteixo
Fin de semana previa á Noiteboa	Feira do capón de Vilalba	Capón	Vilalba

Véxase tamén

• Denominación de orixe
• Denominacións de Orixe de Galicia

Bibliografía

VV.AA. (2019): Fiestas gastronómicas 2019. Gadisa.