Wikipedia:Efemérides destacadas/Novembro

Xaneiro - Febreiro - Marzo - Abril - Maio - Xuño - Xullo - Agosto - Setembro - Outubro - Novembro - Decembro

Hoxe é venres, 15 de novembro de 2024

1530, un erro nos diques dos Países Baixos mata a 400.000 persoas.
1604, estréase a traxedia Othello (na imaxe), de William Shakespeare.
1849, nace Valentín Lamas Carvajal, poeta e xornalista galego (m. 1906).
1864, nace Isabel Feodorovna Romanova, gran duquesa de Rusia, relixiosa e santa da Igrexa ortodoxa rusa. (m. 1918)
1993, entra en vigor o Tratado de Maastricht, dando comezo á Unión Europea.
1993, morre Severo Ochoa, bioquímico español, Premio Nobel de Medicina no 1959.

Hoxe é o Día da Independencia en Antiga e Barbuda (1981), o Día de Tódolos Santos para os católicos e o Día de Mortos en México.

2 de novembro (ver • editar)

676, Dono convértese en Papa.
1917, coa Declaración Balfour, os británicos proclaman o seu apoio ás colonias israelís en Palestina.
1930, Haile Selassie (na imaxe) é coroado emperador de Etiopía.
1938, nace Sofía de Grecia, raíña consorte de España.
1950, morre George Bernard Shaw, escritor.
2000, a Expedición 1 chega á Estación Espacial Internacional.

Hoxe é o Día dos Defuntos para a comunidade católica.

3 de novembro (ver • editar)

1918, I Guerra Mundial: o Imperio Austro-Húngaro firma un armisticio cos Aliados.
1957, é lanzado o Sputnik 2 (na imaxe). No seu interior viaxa a cadela rusa Laika, primeiro ser vivo que orbitou a Terra.
1963, morre na Coruña a pintora galega Lolita Díaz Baliño.
1971, publícase por primeira vez o Manual para o Programador de UNIX.
1994, sae ó mercado a Red Hat Linux 1.0.

Hoxe é o Día da Independencia en Dominica (1978), nos Estados Federados de Micronesia (1986) e en Panamá (1903).

4 de novembro (ver • editar)

1899, publícase A interpretación dos soños de Sigmund Freud.
1907, nace Pilar Primo de Rivera, fundadora e dirixente da Sección Femenina da Falange.
1918, comeza no porto de Kiel (Alemaña) a revolución de novembro, que culminaría coa substitución do II Reich pola república de Weimar.
1922, o arqueólogo británico Howard Carter atopa no Val dos Reis a entrada á tumba de Tutankhamon.
1950, morre Francisca Herrera Garrido (na imaxe), escritora e primeira muller na Real Academia Galega, conmemorada no Día das Letras Galegas de 1987.
1956, tropas soviéticas invaden Hungría para esmagar o erguemento húngaro.
1980, publícase no Boletín Oficial das Cortes o Proxecto do Estatuto de Autonomía de Galicia aprobado o 22 de outubro dese ano pola Comisión Constitucional tralas modificacións feitas pola Asemblea de parlamentarios de Galicia.

Hoxe é o Día da Ciencia en Galego.

5 de novembro (ver • editar)

1688, comeza a Revolución Gloriosa cando Guillerme III de Inglaterra desembarca en Brixham.
1898, Honduras abandona os Estados Unidos de Centroamérica.
1911, tras declarar a guerra ao Imperio Otomán o 29 de setembro, Italia anexiona Trípoli e Cirenaica.
1921, nace a princesa Fawzia de Exipto, primeira muller do último xa de Irán.
1917, Tikhon de Moscova é elixido Patriarca de Moscova e da Igrexa Ortodoxa Rusa.
1940, Franklin D. Roosevelt convértese no primeiro presidente dos Estados Unidos en acadar un terceiro mandato.

Hoxe é a noite de Guy Fawkes (na imaxe) no Reino Unido (1605) e o Día de Tódolos Santos en Suecia.

6 de novembro (ver • editar)

1479, nace Xoana I (na imaxe), raíña de Castela e Aragón.
1860, Abraham Lincoln convértese no primeiro republicano en chegar a Presidente dos Estados Unidos.
1870, as Cortes do Sexenio Democrático elixen a Amadeu de Savoia como rei de España.
1962, a Asemblea Xeral da ONU aproba a Resolución 1761 condenando a política racista do apartheid surafricano.
1975, a Marcha Verde de Marrocos sobre o Sáhara Occidental chega á fronteira con esta colonia española.
1999, os australianos votan manter a Raíña Británica como cabeza de estado.

Hoxe é o Día Internacional para a Prevención da Explotación do Medio Ambiente na Guerra e os Conflitos Armados.
Hoxe, Suecia celebra o Día de Gustav Adolf, rei dese país finado nesta data en 1632.

7 de novembro (ver • editar)

1067, morre Sancha I de Galicia, raíña de Galicia desde 1037.
1867, nace en Varsovia Marie Curie (na imaxe), Premio Nobel de Física no 1903 e de Química no 1911 (m. 1934).
1903, nace o naturalista e zoólogo austríaco Konrad Lorenz, pai da etoloxía; recibiu o Premio Nobel de Fisioloxía e Medicina en 1973 (m. 1989).
1917, comeza a Revolución de Outubro en Rusia, liderada por Lenin contra o goberno provisional de Kerenskii (25 de outubro, segundo o calendario xuliano, vixente daquela no país).
1938, a aviación republicana realiza o bombardeo de Cabra durante a guerra civil española.
1996, un Boeing 727 nixeriano estrélase a 40 millas de Lagos e causa a morte de 143 persoas.

Hoxe é o Día dos vendedores de diarios e revistas na Arxentina.

8 de novembro (ver • editar)

1246, morre Berenguela de León e Castela (na imaxe), raíña consorte de Galicia e León entre 1197 e 1204 e raíña de Castela desde 1217.
1519, Hernán Cortés entra en Tenochtitlán, capital do Imperio Azteca, onde é tomado polo deus Quetzalcóatl.
1793, en París, o goberno revolucionario francés abre parte do Palacio Real do Louvre como museo.
1895, Wilhelm Röntgen descobre os raios-x.
1939, Adolf Hitler sobrevive a un intento de asasinato na cervexaría Bürgerbräukeller de Múnic, durante a celebración do aniversario do fracaso do Putsch de Múnic de 1923.
2002, o Consello de Seguridade da ONU aproba a resolución 1441 na que solicita a Iraq que se desarme ou se prepare para afrontar "serias consecuencias".

Hoxe é o Día Mundial do Urbanismo, declarado en 1949 polas Nacións Unidas.

9 de novembro (ver • editar)

1389, nace Isabel de Valois, raíña de Inglaterra e duquesa de Orleáns.
1799, Napoleón Bonaparte e Emmanuel Joseph Sieyès lideran o Golpe de Estado do 18 de Brumario, destituíndo o goberno revolucionario francés.
1934, nace Carl Edward Sagan, astrofísico e matemático estadounidense.
1938, en Alemaña, os nazis deteñen a máis de 35.000 xudeus e destrúen as súas propiedades na chamada Noite dos cristais rotos.
1959, morre Ramón Cabanillas, escritor galego (n. 1876).
1983, o Consello de Ministros español aproba o proxecto de lei sobre obxección de conciencia e institúe a prestación social substitutoria do servizo militar.
1989, cae o Muro de Berlín (na imaxe).

Hoxe é o Día da Independencia en Camboxa (1953) e mailo Día do Inventor.

10 de novembro (ver • editar)

1483, nace Martiño Lutero, teólogo alemán creador da Reforma protestante (m. 1546).
1810, as Cortes de Cádiz conceden, por primeira vez, a liberdade de prensa en España.
1871, Henry Morton Stanley atopa o explorador e misioneiro desaparecido David Livingstone en Ujiji, preto do Lago Tanganica na actual Tanzania.
1890, naufraga o HMS Serpent na Costa da Morte provocando 172 vítimas.
1928, Hirohito é coroado como o 124º Emperador de Xapón.
1975 a Asemblea Xeral da ONU aproba a Resolución 3379, na que equipara o sionismo co racismo. Foi revocada en 1991 coa Resolución 4686.
1978, en España, a maioría de idade pasa dos 21 aos 18 anos.
1990, nace en Mireia Belmonte (na imaxe), nadadora campioa olímpica, mundial e europea.

11 de novembro (ver • editar)

1821, nace Fiodor Dostoievski, escritor ruso.
1887, os anarquistas August Spies (na imaxe), Albert Parsons, Adolph Fischer e George Engel son executados pola súa suposta implicación na Revolta de Haymarket.
1918, remata a Primeira Guerra Mundial despois de que Alemaña asine o armisticio.
1958, nace en San Martiño de Andavao a cantante Luz Casal.
1962, a Asemblea Nacional de Kuwait ratifica a Constitución de Kuwait.
1992, a Igrexa Anglicana vota a favor de permitir que as mulleres sexan nomeadas sacerdotes.

Hoxe é o Día da Independencia en Polonia (1918) e Angola (1975), o Día do Recordo na Commonwealth, o Día do Armisticio en Europa e o Día dos Veteranos nos Estados Unidos.

12 de novembro (ver • editar)

1918, abdica o emperador Carlos I de Austria, poñendo fin ao Imperio Austrohúngaro.
1927, Lev Trotski é expulsado do Partido Comunista da Unión Soviética.
1929, nace Grace Kelly (na imaxe), unha das máis importantes actrices de Hollywood na década de 1950 e esposa do príncipe Rainiero III de Mónaco.
1932, Albert Einstein e a súa familia abandonan Alemaña escapando da persecución nazi contra os xudeus.
1948, en Xapón, un tribunal internacional sobre crimes de guerra condena a morte sete xaponeses polas súas actuacións durante a Segunda Guerra Mundial.
1991, en Timor Leste ten lugar o Masacre de Díli cando forzas indonesias disparan sobre un grupo manifestantes que protestaban contra o goberno indonesio.
2001, en Afganistán as forzas talibáns abandonan Kabul ante a inminente chegada das tropas da Alianza do Norte.

13 de novembro (ver • editar)

1869, nace Helene Stöcker, pacifista, feminista e publicista alemá.
1918, tras a caída da monarquía o día anterior, Austria pasa a chamarse República da Austria Alemá e trata de integrarse na República de Weimar.
1970, un ciclón tropical arrasa o delta do Río Ganxes no Paquistán Oriental (na actual Bangladesh) matando aproximadamente medio millón de persoas.
1990, Tim Berners-Lee crea a primeira páxina web.
1994, os suecos votan nun referendo a favor de unirse á Unión Europea.
2002, o petroleiro Prestige sofre un accidente en augas galegas que causa o seu afundimento o 19 de novembro (na imaxe).

Hoxe é o Día das Librarías.

14 de novembro (ver • editar)

1851, Herman Melville publica Moby Dick.
1886, nace Florentino López Cuevillas, investigador e arqueólogo da Xeración Nós (m. 1958).
1928, nace Inmaculada Paz-Andrade, científica galega.
1940, durante a Segunda Guerra Mundial, 500 bombardeiros da Luftwaffe arrasan Coventry, no centro da Gran Bretaña.
1971, a Mariner 9 (na imaxe) chega a Marte, converténdose na primeira sonda espacial que orbita outro planeta.
1975, España abandona o Sáhara Occidental.

Hoxe é o Día Mundial da Diabetes e os musulmáns dos Estados Unidos celebran o Eid ul-Fitr, que marca a fin do Ramadán.

15 de novembro (ver • editar)

1492, primeira referencia escrita sobre o tabaco, na descrición dun encontro de Cristovo Colón cos indios.
1920, celébrase en Xenebra a primeira Asemblea Xeral da Liga das Nacións.
1938, dáse por finalizada a batalla do Ebro, na que o exército republicano sufriu 30.000 baixas e 20.000 prisioneiros. Foi a batalla máis cruenta de toda a Guerra civil.
1940, os Nazis cortan o contacto do Gueto de Varsovia co mundo exterior. No interior do gueto quedaban 350.000 xudeus.
1944, constitúese en Montevideo o Consello de Galiza (acta na imaxe).
1971, Intel lanza o primeiro microprocesador da historia, o Intel 4004.
1974, España pon en órbita o seu primeiro satélite artificial, o Intasat.

Hoxe é o Día da República no Brasil (1889).

16 de novembro (ver • editar)

1384, Jadwiga de Polonia é coroada Rei (sic) de Polonia.
1532, Francisco Pizarro (na imaxe) fai prisioneiro a Atahualpa cando este visitaba o campamento español.
1621, a Igrexa Católica Latina adopta como comezo oficial do ano o primeiro de xaneiro. Daquela, o ano comezaba en marzo.
1625, morre Sofonisba Anguissola, pintora italiana considerada a primeira muller pintora de éxito do Renacemento
1945, fúndase a UNESCO.
1977, apróbase o ingreso de España no Consello de Europa.
2002, diagnostícase o primeiro abrocho da Síndrome Respiratoria Aguda Severa (SARS) en Guangdong, China.

Hoxe é o Día Internacional para a Tolerancia.

17 de novembro (ver • editar)

1558, morre María I (na imaxe), raíña de Inglaterra e raíña consorte de España. Sucedeuna a súa medio irmá Isabel I, quen subiu ao trono este día.
1869, inaugúrase en Exipto o Canal de Suez, de 161 km de lonxitude.
1917, morre Auguste Rodin, escultor francés.
1970, Douglas Engelbart, inventor estadounidense, patenta un Dispositivo indicador de posición X-Y para un sistema visual, o que hoxe coñecemos como rato.
1983, fúndase o Exército Zapatista de Liberación Nacional.
1989, comeza na antiga Checoslovaquia a Revolución de Veludo, movemento estudiantil que impulsou a caída do réxime comunista.

18 de novembro (ver • editar)

1541, Miguel Anxo finaliza o fresco O Xuízo Final (na imaxe) na Capela Sistina.
1809, nace Manuel Blanco Romasanta, primeiro asasino en serie galego documentado, coñecido co alcume de o lobishome de Allariz.
1820, o navegante americano Nathaniel Palmer descobre a Antártida.
1830, proclámase a independencia de Bélxica.
1928, a factoría Walt Disney estrea Steamboat Willie, a primeira curtametraxe sonora de animación.
1934, nace Dino Pacio Lindín, sociólogo e profesor galego fundador de Solidaridad Humana.
1939, nace Margaret Atwood, escritora canadense.
1993, apróbase unha nova constitución en Suráfrica.

Hoxe é o Día da Independencia en Letonia (1918) e a Festa Nacional en Omán (1940).

19 de novembro (ver • editar)

1493, Cristovo Colón (na imaxe) descobre a illa de San Xoán Bautista, hoxe Porto Rico.
1819, inaugúrase en Madrid o Museo do Prado.
1895, o estadounidense Frederick E. Blaisdell patenta o lapis.
1917, nace Indira Gāndhi, primeira ministra da India en dúas ocasións.
1918, nace Margarita Landi, periodista e criminóloga española.
1946, Afganistán, Islandia e Suecia únense á ONU.
1977, o Presidente de Exipto Anwar Sadat é o primeiro líder árabe en visitar oficialmente Israel.
2002, o petroleiro Prestige parte en dous e afúndese por completo, a uns 250 km das costas galegas.

Hoxe é o Día Mundial da Diabete e o Día Mundial do Retrete.

20 de novembro (ver • editar)

1520, a expedición de Fernão de Magalhães remata a travesía do estreito que bautiza co seu nome.
1929, primeira exposición do pintor español Salvador Dalí en París.
1945, comezan os Xuízos de Nuremberg contra 24 criminais de guerra nazis.
1962, remata a Crise dos Mísiles Cubanos cando Rusia retira o seu armamento nuclear de Cuba.
1975, morre o ditador español Francisco Franco (na imaxe).
1999, a República Popular da China lanza ó espazo a primeira nave do Programa Shenzhou.
2014, morre Cayetana Fitz-James Stuart, XVIII duquesa de Alba de Tormes.

Hoxe é o Día Universal do Neno (tamén chamado Día Internacional dos Dereitos do Neno), o Día da Industrialización de África e o Día da Memoria Transxénero.

21 de novembro (ver • editar)

1877, Thomas Alva Edison anuncia a invención do fonógrafo (na imaxe).
1922, nace María Casares, actriz galega que triunfou no exilio en Francia.
1962, durante a Guerra Indo-Chinesa, o Exército de Liberación Popular Chinés declara un alto ó fogo unilateral.
1979, a embaixada estadounidense en Islamabad (Paquistán) é atacada e incendiada por unha turba.
2002, Bulgaria, Eslovaquia, Eslovenia, Estonia, Letonia, Lituania e Romanía son invitadas a unirse á OTAN.

Hoxe é o Día Mundial da Televisión.

22 de novembro (ver • editar)

1718, o pirata Edward Teach (coñecido como Barbanegra) morre nas costas de Carolina do Norte nun combate contra o HMS Pearl.
1929, nace Xohana Torres, escritora galega.
1936, nace Camilo Nogueira Román (na imaxe), político e economista galego.
1963, John F. Kennedy é asasinado en Dallas.
1975, Xoán Carlos I é coroado Rei de España.
1996, morre María Casares, actriz coruñesa que triunfou no exilio en Francia.

23 de novembro (ver • editar)

1221, nace Afonso X o Sabio (na imaxe), rei de Castela.
1811, as Cortes de Cádiz aproban a creación da chamada Lotería Nacional
1971, a República Popular da China é aceptada como representante do pobo chinés no Consello de Seguridade da ONU e ocupa o asento que ata entón ocupaba República da China.
1979, a Universidade de Minneapolis realiza con éxito a primeira transfusión de sangue sintético.
1991, Freddie Mercury, do grupo Queen, anuncia publicamente que é portador do virus VIH. Morre ó día seguinte.
2005, Ellen Johnson-Sirleaf é elixida presidenta de Liberia, converténdose na primeira muller en gobernar un país africano.

Hoxe é o Día do Bosque Autóctono e o Día Internacional sen Compras.

24 de novembro (ver • editar)

380, Teodosio I o Grande entra en Constantinopla.
1859, publícase por primeira vez A orixe das especies, de Charles Darwin.
1922, un equipo de arqueólogos ingleses abre a tumba de Tutankamón no Val dos Reis (Exipto).
1939, créase en España, o Consello Superior de Investigacións Científicas.
1963, Lee Harvey Oswald, asasino de John F. Kennedy, é asasinado en Dallas, Texas.
1969, EEUU e a URSS asinan o Tratado de Non Proliferación de Armas Nucleares.
1998, morre Maruxa Villanueva (na imaxe), actriz galega.

25 de novembro (ver • editar)

1177, Balduíno IV de Xerusalén e Reinaldo de Chatillon derrotan a Saladino na Batalla de Montgisard.
1562, nace Lope de Vega (na imaxe), poeta e dramaturgo español.
1923, nace María Adela Durango, escritora española de novela rosa.
1950, a República Popular Chinesa entra na Guerra de Corea ó enviar miles de voluntarios para atacar ás tropas da ONU.
1960, son asasinadas as irmás Mirabal na República Dominicana. A ONU tomounas como referencia para a creación do Día Internacional para a Eliminación da Violencia contra a Muller.
1992, prodúcese o Divorcio de Veludo, a Asemblea Federal Checoslovaca vota a favor de dividir o país en dous.

Hoxe é o Día Internacional para a Eliminación da Violencia contra a Muller e o Día da Independencia en Suriname (1975)

26 de novembro (ver • editar)

1504, morre Isabel a Católica, raíña de Castela (n. 1451).
1918, a Asemblea de Podgorica declara a adhesión de Montenegro ó Reino de Serbia.
1922, nace Charles Schulz, debuxante nortemericano, creador, en 1950, da imaxe de Charlie Brown, Carlitos, e Snoopy (m. 2000).
1949, apróbase a constitución da India, trala independencia do imperio británico en 1947.
1963, morre Amelita Galli-Curci (na imaxe), soprano italiana, unha das máis reputadas do século XX.
2001, científicos estadounidenses logran clonar o primeiro embrión humano. A clonación da ovella Dolly tivo lugar en 1996.
2003, prodúcese o último voo comercial do avión supersónico Concorde.

27 de novembro (ver • editar)

1095, no Concilio de Clermont o Papa Urbano II promove a Primeira Cruzada (na imaxe).
1763, morre a infanta Isabel de Borbón-Parma, arquiduquesa de Austria tralo seu matrimonio co emperador Xosé II.
1912, un tratado franco-español sobre Marrocos concede a España a soberanía sobre a costa norte desta rexión.
1976, morre Xesús Taboada Chivite, arqueólogo e etnógrafo (n. 1907).
1983, un Boeing 747 colombiano estrélase preto do Aeroporto de Barajas matando 183 persoas.
2001, o telescopio Hubble descobre a existencia dunha atmosfera de hidróxeno no planeta extrasolar Osiris.
2001, a Asemblea Xeral da ONU pide que finalice o embargo comercial ó que EEUU somete a Cuba.

Hoxe é, en España, o Día do Mestre, en memoria do pedagogo Xosé de Calasanz. Noutros países celébrase noutras datas (así, en Portugal, o Dia do Professor é o 5 de outubro).

28 de novembro (ver • editar)

1290, morre Leonor de Castela, infanta de Castela e raíña de Inglaterra tralo seu matrimonio con Eduardo I.
1493, Cristovo Colón descobre Xamaica e Porto Rico, ademais de circunnavegar boa parte de Cuba.
1857, nace Afonso XII, rei de España.
1872, morre Mary Somerville, escritora inglesa.
1885, María Cristina de Habsburgo-Lorena xura fidelidade ao herdeiro á Coroa e á Constitución, comezando así a súa rexencia.
1928, nace Xesús Alonso Montero, escritor vigués.
1943, durante a segunda guerra mundial, Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill e Josef Stalin inician a Conferencia de Teherán (na imaxe).

Hoxe é o Día da Independencia en Albania (1912) e en Mauritania (1960).

29 de novembro (ver • editar)

1853, nace Francisca Sarasate, escritora de orixe galega.
1899, constitúese o F.C. Barcelona, club de fútbol catalán.
1924, morre Giacomo Puccini, compositor de ópera italiano (La Bohème, Tosca, Madame Butterfly).
1944, no Hospital Johns Hopkins, de Estados Unidos, realízase a primeira operación a corazón aberto.
1981, morre a actriz Natalie Wood.
1990, as Nacións Unidas autorizan o uso da forza militar contra Iraq se non se retira de Kuwait. A intervención internacional comezou o 16 de xaneiro de 1991.
2001, morre de cancro o guitarrista dos Beatles, George Harrison (na imaxe).

Hoxe é o Día Internacional das Defensoras dos Dereitos Humanos e o Día Internacional de Solidariedade co Pobo Palestino.

30 de novembro (ver • editar)

1831, Inglaterra e Francia asinan un tratado para rematar coa trata de negros. En Inglaterra, a escravitude non foi abolida ata 1838.
1835, nace o novelista norteamericano Mark Twain (Samuel Langhorne Clemens), autor de As aventuras de Tom Sawyer (1876) e As aventuras de Huckleberry Finn (1884).
1865, nace o novelista Rudyard Kipling, premio Nobel de Literatura 1907.
1938, nace a bioquímica Margarita Salas, primeira científica en ocupar un asento na RAE e primeira española en ser membro da Academia Nacional de Ciencias dos Estados Unidos.
1939, comeza a Guerra de Inverno cando a URSS invade Finlandia.
1974, atópase en Etiopía o esqueleto dunha femia de Australopithecus afarensis á que chamaron Lucy (na imaxe), dunha antigüidade de máis de 3 millóns de anos.
1982, a Primeira Ministra británica Margaret Thatcher recibe unha carta bomba.

Hoxe é o Día da Independencia en Barbados (1966) e o Día de Santo Andrés en Escocia.