Saltar ao contido

Portal:A Coruña

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.

A Coruña é unha cidade situada no noroeste de Galiza e bañada polo océano Atlántico, nas rías Altas. É a capital da provincia da Coruña e a cabeza da súa comarca, que ademais do seu propio concello inclúe os de Abegondo, Arteixo, Bergondo, Cambre, Carral, Culleredo, Oleiros e Sada. Despois de Vigo, A Coruña é o segundo concello galego máis poboado; contaba no ano 2015 con 243 870 habitantes, fronte aos 294 098 habitantes da cidade olívica.

A cidade é sede do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, da Delegación do Goberno en Galicia, da Real Academia Galega, do Arquivo do Reino de Galicia e da Forza Loxística Operativa. Dende 1563 foi sede da Real Audiencia de Galicia (permanentemente dende 1612) e foi capital de Rexión Militar ata a súa desaparición en 2002.

O seu emprazamento é privilexiado, xa que se ergue sobre un promontorio na entrada dunha ría nun amplo golfo, o Portus Magnus Artabrorum dos xeógrafos clásicos. O centro da cidade espállase sobre unha península unida a terra firme por un estreito istmo, no que presenta dúas fachadas marítimas distintas: a portuaria (cara á ría da Coruña), de augas tranquilas, e outra de mar aberto, cara á enseada do Orzán, onde se atopan as praias urbanas de Riazor e o Orzán.

Unha das características máis notables que identifican A Coruña constitúena as múltiples e variadas galerías ou miradoiros que presentan nas súas fachadas numerosas casas do século XIX, que deron á Coruña o sobrenome de Cidade de Cristal, sen esquecer as súas numerosas praias, así como o contorno rural, que ofrece múltiples posibilidades de lecer.

Artigo destacado

editar

A Revista Gallega, subtitulado Semanario de literatura é intereses regionales, foi un semanario galego, dominical e bilingüe, publicado na Coruña. Foi fundado en 1895 por Galo Salinas Rodríguez e rematou de publicarse en 1907, cun total de 640 números. Autoproclamado Órgano oficial de la Liga Gallega en la Coruña, durante os seus doce anos de historia constituíuse na publicación emblemática do rexionalismo liberal desa cidade.

Apareceu o 17 de marzo de 1895. Estaba dirixido por Galo Salinas Rodríguez, propietario e fundador do mesmo, como tamén figuraba no cabezallo do semanario, e da súa redacción facían parte Uxío Carré Aldao, Eladio Rodríguez González, Florencio Vaamonde Lores e Francisco Tettamancy Gastón; outros xornalistas, como Salvador Golpe Varela, Waldo Álvarez Insua ou Manuel Lugrís Freire colaboraron moi estreitamente, nas súas respectivas etapas coruñesas, co cadro desta publicación.

Para substituír a Revista Gallega naceu ás poucas semanas na Coruña o semanario bilingüe A Nosa Terra (1907-1908), que aínda chegaría a publicar 60 números erguendo a bandeira dun rexionalismo xa na encrucillada perante novas realidades históricas.

Lugar de interese

editar

A Real Colexiata de Santa María do Campo é un templo católico de estilo románico da cidade da Coruña, declarada Ben de Interese Cultural o 3 de xuño de 1931. Tamén foi coñecida cos apelativos do Mar e do Portal. Chámaselle "do Campo" porque primitivamente estaba fóra dos muros da cidade. Desde moi antigo foi igrexa dos gremios do mar e do comercio.

Existe constancia documental da existencia dun templo románico en 1208 dedicado á Asunción da Virxe. Deste edificio só se conserva a capela maior. Segundo as inscricións que se conservan, a igrexa actual debeu construírse a finais do século XIII e principios do XIV, quedando constituída en parroquia no 1302. Porén non foi ata o ano 1441 cando o arcebispo de Santiago Lope de Mendoza erixiu a igrexa como colexiata, pasando o reitor e os capeláns a constituír un cabido colexial formado por un prior e catro cóengos en 1476. O 24 de marzo de 1494 o papa Alexandre VI concedeulle o título de abadía mediante unha bula. Ao longo da súa historia foi obxecto de numerosas intervencións, finalizando as últimas obras no ano 1899.

Imaxe destacada
Categorías
Biografía destacada

editar

Salvador de Madariaga y Rojo, nado na Coruña o 23 de xullo de 1886 e finado en Locarno (Suíza) o 14 de decembro de 1978, foi un diplomático, escritor, historiador e pacifista galego. Durante a Segunda República Española foi ministro en 1934 de Instrución Pública e Belas Artes (1931-1934) e de Xustiza (1934), e cofundador do Colexio de Europa en 1949. De pensamento liberal e europeísta, exiliouse no Reino Unido logo do inicio da guerra civil. Durante a guerra fría foi un activo militante en contra do comunismo soviético, así como opositor da ditadura franquista; só retornou a España logo da morte de Franco. Membro de número da Real Academia Española e a Real Academia de Ciencias Morais e Políticas, como escritor cultivou diversos xéneros: ensaio histórico e político, crítica literaria, novela, biografía ou poesía, entre outros.

En 1921 conseguiu un posto permanente na Sociedade de Nacións tras asistir como asesor temporal. En 1928 converteuse en profesor de lingua española na Universidade de Oxford, posto que desempeñou durante tres anos. En 1931, logo de ser designado embaixador español nos Estados Unidos polo goberno da República, foi elixido deputado da Organización Republicana Gallega Autónoma (ORGA) pola Coruña.

Foi varias veces candidato ao Premio Nobel da Paz, mais non chegou a gañar o galardón.

Sabías que...?

editar

Muralla.


Este mes

editar

Festa de San Xoán.


Cita destacada

editar


Un buque de vela saía de Liverpool ese mesmo día para A Coruña, e collín unha pasaxe nel, crendo que a viaxe me daría tempo para recuperar o meu equilibrio e considerar o futuro.

Arthur Conan Doyle, The Story of the Black Doctor.

Artigos de calidade e bos


Portais relacionados

editar

Galicia
Galicia

Galicia

Ferrol
Ferrol

Ferrol

Lugo
Lugo

Lugo

Ourense
Ourense

Ourense

Pontevedra
Pontevedra

Pontevedra

Santiago de Compostela
Santiago de Compostela

Santiago de Compostela

Vigo
Vigo

Vigo

Proxectos irmáns

editar

Wikimedia Commons
Wikimedia Commons

en Commons